Tutumların Özellikleri İle Rolü

Tutumların özellikleri İle Rolü
Tutumların birtakım özellikleri vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir:
a. Her tutumun bir gücü, bir şiddeti vardır. Bu, duygusal, bilişsel ve davranışsal öğelerin toplamından oluşur.
b. Kimi tutumlar, diğer tutumları yönlendirirler.
c. Tutumların öğeleri arasında -genellikle- tutarlılık vardır.

Bir tutumu oluşturan sözkonusu öğeler arasında tutarlılık varsa, tutum oldukça güçlüdür. Tutarlılık yoksa, tutumda bazı değişiklikler beklenebilir. Örneğin, ev kiralarının miktarı konusunda olumlu görüşe sahip bir kişi, evsiz kalıp kirada oturmak zorunda kalırsa, ev kiraları hakkındaki eski görüşü sarsılabilir. Bu da onun tutumunda değişikliğe neden olabilir.

Tutumların işlevlerine gelince, bunlar, bireyin aile, arkadaş grubu vb. grup­lar içinde uyumunu sağlar, onu kabul edilir bir üye kılar. Bireyin, grup üyeleriyle ilişkisini güçlendirir. Diğer kişilere ve gruplara karşı davranışlarını ayarlamasını sağlar. Ayrıca, tutumlar, bireyin psikolojik bütünlüğünü ve varlığını korur, sürdürür. Tutumlar olmasaydı, birey her durumda bir başka insan olurdu.

– Tutum Kuramları
Tutumların değişmesi konusunda çeşitli kuramlar geliştirilmiştir. Burada, bunlardan yalnız bilişsel çelişki kuramı ile tutarlılık kuramı üzerinde durula­caktır.
Bilişsel çelişki kuramı : Buna göre, bir tutumun değişmesi için tutum ile davranış arasında bir çelişki bulunmalıdır. Örneğin, “sigara içiyorum'” ve “sigara zararlıdır” bilgileri birbirleriyle çelişen bilgilerdir. Sigara içen kişi bu durumun farkındadır; fakat bundan kurtulmak isteğindedir. Bu nedenle, durumu yorum­layacak; sonuçta ya sigara içerkenki inançlarını terkedecek, ya da önceki tutu­munu bırakacaktır.
Bilişsel çelişkinin olduğu durumlarda, tutum değişmesi ihtimali oldukça yüksektir.

Tutarlılık kuramı: Bunda, herhangi türden bir tutumun birbiriyle uyuşmayan ya da tutarsız olan tepkilerine bir tutarlılık kazandırılır. Örneğin, çalıştığınız fabri­kaya yeni bir arkadaşın geldiğini düşünün. Birkaç gün sonra, onun sizin oy verdiğiniz parti hakkında olumsuz şeyler söylediğini farkedîn. Bu arkadaşınıza karşı, büyük bir ihtimalle, olumsuz bir tutum geliştirirsiniz. Fakat bir süre sonra, onun dürüst, çalışkan, yardımsever, arkadaş canlısı bir kişi olduğunu öğrendiniz. Bu durumda, arkadaşınıza karşı tutumunuz olumlu yönde değişecektir.