Biyolojik Saat Nedir

Doğal uyku düzeni, 24 saat ya da aydınlık ve karanlık döngüsüyle eşitlenen biyolojik saat tarafından düzenlenir. Biyolojik saat, sindirim ve boşaltımdan, uyuma ve hücre yenilen­mesine kadar tüm beden işlevlerini yönetir. Bu saatin etkilerinden biri üçüncü göz denen beynin önündeki epifiz bezidir. Gün ışığı azaldıkça bu bez, melatonin hormonunu kan dolaşımına salgılar ve uykunuzu getirir. Melatonin, kortizol (hidrokortizon) adlı başka bir hormonla birlikte çalışır. Hidrokortizon düzeyi yavaş yavaş düşer ve beden ısınızın da düştüğü birkaç saatlik uykudan sonra en düşük noktaya iner. Bu aşamada beyindeki hipotalamus, hipofiz bezinin diğer iç salgı bezlerini harekete geçi­rerek metabolizmanızı uyarır. Hidrokortizon seviyesiyle birlikte beden ısınız da yükselir ve sonunda bu, sizi uyandırır.

24 SAATLİK RİTM
24 saatlik bir dönem süresince hidrokortizon ve melatonin hormon seviyelerinin yükselip alçalması, ne zaman uyanmanız gerektiğini, ne zaman yorgun olup ve uykuya gerek
duyduğunuzu söyler.

DİNLENME YARIDA KESİLİNCE
Uyku düzensizliklerinden şikayetçiyseniz, bu biyolojik süreçlerin dengesi bozulmuş demek­tir. Çoğu durumda etkileri geçici olabilir. Uykusuzluk dönemleri gebelikte görülebilir ve çocuğun doğumundan sonra bebeği besle­mek için geceleri kalkan anne-babalar kendilerini bitkin hissedebilir. Birkaç zaman dilimini geçmeyi gerektiren uzun uçak yolcu­lukları da beden saatini altüst edebilir ve gece ve gündüz anlamını yitirir.

Uzun süreli uyku düzensizlikleriyle ilgiienilmesi gerekebilir. Yeterince dinlenemeyen çalışan anneler, bir yandan iş, diğer yandan ev ve çocukların gereksinimlerini karşılamaya çalışırken strese girebilirler. Uykusuzluğun en yaygın belirtisi ciddi sonuçlar doğurabilecek sinirlilik ve yoğunlaşma (konsantrasyon) güçlüğüdür. Trafik kazalarının beşte birinin uykusuzluk ya da uyku düzensizliklerinden kaynaklandığı tahmin edilmektedir ve makinelerle çalışan kişiler de kendilerini riske at­maktadır. Gece vardiyasında çalışanlar, güven­likleri için bedenlerini gündüzleri uyumaya alıştıracak bir düzen kurmak zorundadır.